منظور روایات از رنگ آشکار استفاده از لوازم آرایشی در صورت است؟

این حدیث رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ که می فرماید: ()طیب النساء ما ظهر لونه و خفی ریحه، عطر زنانه رنگش آشکار و بویش پنهان است )).(کافی، ج۶، ح۲۵۱۰) اشاره به چه چیزی دارد؟ و منظور از رنگ آشکار استفاده از لوازم آرایشی در صورت است؟توضیح آن چیست؟

پاسخ:

مرحوم کلینی از امام صادق ـ علیه السلام ـ از رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ روایتی نقل می کند که حضرت فرموده باشند: عطر زنان آن است که بو نداشته باشد ولی رنگین باشد و عطر مردان آن است که بو داشته باشد ولی رنگ نداشته باشد.(۱)
شیخ حر عاملی همین روایت را از کلینی نقل کرده است و علاوه بر کلینی، محمد بن محمد بن اشعث کوفی از بزرگان قرن چهارم هجری قمری(۲) در کتاب الجعفریات و نعمان مغربی از علمای قرن سوم هجری قمری در کتاب دعائم الاسلام(۳) این روایت را آورده اند بنابراین، روایت متواتر نیست و فقط یک خبر بیش نیست و در اعتبار خبر واحد شرط اصلی و اساسی این است که از نظر سندی قابل اعتماد و اعتبار باشد. ولی متاسفانه این روایت از نظر سندی هم مخدوش است زیرا: اولا: در سندی که کلینی نقل کرده است هم نوفلی وجود دارد و هم سکونی و این دو راوی به خصوص آنجا که نوفلی از سکونی روایت کند ضعیف هستند چنان چه ابن داود می نویسد نوفلی که از سکونی روایت نقل می کند مهمل است(۴) و در جای دیگر می نویسد او غالی بود.(۵) (کسی در مقام اهل بیت زیاده روی کند) و خود سکونی نیز از اهل سنت بود. بنابراین روایت کلینی نمی تواند قابل استناد باشد.
ثانیا: این روایت در کتاب دعائم الاسلام بدون سند آمده است که فقط می گوید امام صادق ـ علیه السلام ـ چنین فرمود: ثالثا: عده ای در اعتبار کتاب جعفریات تردید می کنند.
لذا نمی توان به یک روایتی که از نظر سندی ثابت شده نیست استناد جست و گفت که این روایت می خواهد جواز آرایش صورت زنان را برساند اما درباره استعمال عطر و آرایش زنان حکم فقهی آن را فقهای بزرگوار از روایات متعدد استنباط کرده اند و در ضمن در رساله های احکام و استفتائات آمده است.

پاورقی:

۱. کلینی، محمد، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، باب الطیب. ج۶، ص۵۱۲.
۲. کوفی، محمد، الجعفریات، تهران، مکتبه نینوی الحدیثه، بی تا، ص۳۱ و ص۷۱.
۳. تمیمی مغربی، نعمان، دعائم الاسلام، مصر، دار المعارف، ۱۳۸۵ش، فصل ۴. ج۲، ص۱۶۶.
۴. ابن داود حلی، حسن، رجال ابن داود، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۸۳ش، ص۱۲۸.
۵. همان، ص۴۴۸.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات