چند نمونه از الگوهای رفتاری پیامبر با کودکان را بنویسید؟

در آغاز بیان مقدمه ای را به عنوان چراغ راهنمای زندگی لازم می دانیم.
کودکان از یک سو مزرعه وسیع استعدادها و تپه های معادن طلا و نقره های ناب فطری و طبیعی هستند. از سویی دیگر نیازهای روحی، روانی و جسمی گوناگون و زیادی دارند. از این رو فرزندان نیازمند پدران و مادران، خانواده، معلمان و مربیانی هستند که آن استعدادها و معادن پُر قیمت و نفیس را بشناسند و هم راه رسیدن و دستیابی به آن را بَلَد باشند، و هم از چگونگی پَردازش و تحلیل و تخلیص و تربیت و رشد و تعالی آن ها سر در بیاورند، هم از ارزش و بهای آن آگاهی لازم داشته باشند.
قطعا تنها آفریدگار جهان و انسان است که از کم و کیف استعدادها و معادن به ودیعه نهاده شده در درون انسان آگاهی کامل دارد. راه صحیح رشد و تربیت هر چیزی را به گونه کامل می داند.
بعد از خداوند جهان آفرین، خلفای او در زمین یعنی پیامبران و امامان علیهم السلام که آیینه جمال و زیبایی های خدا در جهان هستند و علوم آنان نشأت گرفته از علوم اوست، شناخت و آگاهی کاملی در مورد انسان و وسعت و تنوع استعدادهای او و چگونگی تربیت و تعالی کودکان دارند.
پس در علوم انسانی به ویژه در مسایل تربیتی تنها باید به مکتب وحی تکیه کرد. الگوهای تربیتی را باید تنها از جانشینان خدا و انبیا و ائمه(ع) دریافت کرد.
همان گونه که قرآن کریم فرموده: لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَه؛ (۱)همه حرف ها و خلق و خوی ها و رفتارهای پیامبر الگو و اسوه برای بشرند. ائمه اطهار علیهم السلام مظهر و تجلیگاه اخلاق و رفتار و سیره و سنت پیامبر اکرم هستند، زیرا آنان در واقع یک نورند در چهارده جسم مطهر. پس هر نکته ای از هر یک از آنان نقل می شود، سخن همه آنان است. الگوهایی که از پیامبر یا از هر امامی نقل می شود، همان شیوه و روش را معصوم دیگری نیز دارد.
البته در این جا تنها می توانیم به چند نمونه از آن ها اشاره کنیم.
الف- بوسیدن و محبت به فرزندان:بی شک یکی از اساسی ترین نیازهای انسان پس از نیاز های زیستی، نیاز به محبت است به گونه ای که اگر این نیاز برآورده شود کودک تا حد بسیاری در برابر نیازهای زیستی مقاومت کرده آن را تحت تأثیر خود قرار می دهد.
“التلطف بالصبیان من عاده الرسول؛ (۲) لطف و محبت کردن به کودکان یکی از عادات پسندیده پیامبر(ص) بود” زیرا نوازش و محبت به کودک به او اعتماد به نفس می بخشد. ریشه محبت را در درون شان استوار می گرداند.
ب- بازی کردن با کودکان: یکی از راه های اظهار محبت به کودکان، شرکت بزرگسالان در بازی آن ها با شیوه کودکانه است. این کار سبب فزونی شخصیت آنان می شود. رسول اکرم(ص) فرمود: آن کس که نزد او کودکی است، باید در پرورش وی کودکانه رفتار نماید. (۳) حضرت نیز با نوه هایش یعنی امام حسن و امام حسین(ع)کودکانه بازی می کرد. (۴)
ج- سلام کردن به کودکان:
پیامبر صلی الله علیه وآله همیشه به کودکان سلام می کرد. در روایتی از انس آمده است: ما در حال بازی بودیم که پیامبر صلی الله علیه و آله از کنار ما گذشت و گفت: ” السلام علیکم یا صبیان”؛ سلام بچه ها. (۵)
د- با احترام صدا کردن کودک:
معصومان علیهم السلام همواره کودکان را با احترام و نام نیک صدا می کردند. هنگام صحبت با فرزندان خویش از لفظ”یا بُنِیَّ”، فرزند عزیزم، استفاده می کردند. (۶)
ه- پرهیز از خشونت با کودکان:
معصومان علیهم السلام علاوه بر اینکه خود با کودکان خشن نبودند، اگر کسی نیز با آنها با خشونت برخورد می کرد، او را از این کار نهی می کردند. (۷)
جهت آگاهی بیش تر از الگوهایی که چهارده معصوم علیهم السلام در مورد کودکان ارائه داده اند، به کتاب های زیر رجوع کنید.
۱- آیین مهرورزی، فصل هفتم، اثر محمد رضا کاشفی، چاپ، قم – مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
۲- حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت(ع)، تألیف محمد جواد طبسی، چاپ، قم – مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
۳- سیره تربیتی پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام(تربیت فرزند) ج ۱، تألیف سید علی حسینی زاده، انتشارات پژوهشکده حوزه و دانشگاه
۴- والدین و مربیان مسئول، اثر رضا فرهادیان، چاپ، قم – مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
۵- ریحانه بهشتی، مؤلف سیما مخبر، قم – نور الزهرا(س)

پی نوشت ها:
۱. احزاب(۳۳) آیه ۲۱.
۲. مولی محسن فیض کاشانی، المحجه البیضاء، تهران: مکتبه الصدوق، ۱۳۴۰ش، ج۳، ص۳۶۶.
۳. محمد بن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۱۵، ص۲۰۳.
۴. محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، قم: دار الحدیث، ۱۴۱۶ق، ج۱۰، ص۷۰۱ حدیث های ۲۲۳۳۱- ۲۲۳۳۳.
۵. سید علی حسینی زاده، تربیت فرزند، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۱ ش، چ۱۱، ص ۱۰۷.
۶. همان، ص ۱۰۹.
۷. همان، ص۱۱۱.
منبع: نرم افزار پیامبر مهربانی – مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی