آیا حدیثی که مبنی بر قضا شدن نماز پیامبر هست صحیح السند است؟
در من لایحضره الفقیه شماره حدیث ۱۰۳۱ آمده است: حسن بن محبوب از علی بن حسن بن رباط و او از سعید أعرج روایت کرده: از امام صادق(ع) شنیدم:
خداوند رسول خود(ص) را به خواب برد یا خواب را بر او غالب گردانید. وقت نماز صبح گذشت تا اینکه آفتاب طلوع کرد، آن گاه پیامبر از خواب برخاست، ابتدا دو رکعت نافله صبح را که قبل از طلوع فجر باید به جا آورد خواند. پس از آن نماز صبح را به جا آورد. یک بار نیز خداوند حضرت را در نماز چهار رکعتی دچار فراموشی ساخت و حضرت در رکعت دوّم نماز را سلام داد.
آن گاه امام حکایت ذی الشّمالین را بیان فرمود:
این دو مورد را نسبت به حضرت واقع نساخت، مگر به خاطر رحمت و شفقت بر امّت، تا مبادا اگر مسلمانی را خواب در ربود و نمازش قضا شد، یا در نماز دچار فراموشی شد، او را سرزنش کنند و با خود گویند فخر کائنات رسول خدا را این حادثه رسید. ما را سهل باشد که سهو و خواب پدید آید.
این روایت ضعیف السند است چون:
۱- در سند حدیث” الحسن بن محبوب عن الرباطی عن سعید الأعرج” وجود دارد که رباطی بین حسن بن رباط بجلی(که در معجم رجالی توصیف نشده ) و علی بن حسن بن رباط که امامی ثقه است، مشترک است.
۲- ذو الشمالین و یا ذوالیدین ضعیف و یا مجهول الحال است.
۳- روایت خبر واحد است. خبر واحد در اعتقادات حجت نیست(این مساله چون مربوط به نبوت است، جزو اعتقادات می باشد).
اما در توجیه محتوای آن گفته اند:
سهو و فراموشی رسول خدا قابل قبول نیست، زیرا اگر جائز باشد که پیامبر در نماز که جای حضور قلب است، سهو نماید، پس ممکن است در تبلیغ احکام الهی نیز دچار سهو شود، زیرا نماز بر حضرت همچنان واجب است که تبلیغ احکام الهی واجب است.(۱)
پی نوشت:
۱. صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص ۵۵۶-۵۵۵.
منبع: نرم افزار پیامبر مهربانی – مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی