چرا در نماز به رسالت پیامبر(ص) شهادت و سپس بر او سلام می گوییم؟
آنچه در آثار بزرگان اهل معنا نظیر امام خمینی(ره) در این باب آمده، در چند نکته بازگو می‌شود،
حضرت امام درباره حکمت شهادت به رسالت در تشهد نماز، دو نکته‌ای بسیار زیبا و شیرین و عمیقی دارد. در یک جا می‌گوید:
شهادت به رسالت اشاره به آن است که سالک مسیر توحید که در معراج نماز به سر می‌برد، متوسل به ولی مطلق و نبی ختمی می‌شود تا در پرتوی این توسل از رهگذر نماز به معراج وصال به سرّ ظهور آسمانی حق تعالی بار یابد.(۱)
در جای دیگر می‌گوید: نمازگزار در تشهد بعد از ادای شهادت به توحید، متوجه مقام قدسی عبد مطلق و رسول ختمی می‌شود، و از این که شهادت به عبودیت او بر شهادت بر رسالت او مقدم ذکر می‌شود، برای این است که نمازگزار باید توجه داشته که قدم عبودیت شرط و مقدمه همه مقدمات معنوی سالکان و رسالت شعبه از عبودیت است
و نتیجه آن است و سالک از طریق شهادت به رسالت ختمی وصل به شهادت وحدانیت می‌شود.(۲)
یکی از آداب نماز این است که این سیر معنوی معرفت حرمت رسول اکرم(ص) است و بنده سالک باید به قلب بفهماند که اگر کشف تام آن سرور نبود، کسی را راهی به عبودیت حق و وصول به مقام قرب و معراج معرفت حاصل نمی‌شد.(۳)
چون نمازگزار سالکی است که در آخرین سجده نماز برای او غیب مطلق از همه ما سوی الله حاصل می‌شود، در پایان نماز باید به هنگام برگشت به کثرت توجه به مقام نبوت ختمی پیدا نموده و به او سلام نماید.(۴)
بر اساس آموزه‌های عرفانی و برخی روایات، سرّ این که در تشهد شهادت به رسالت ختمی مرتبت و در سلام نماز، سلام بر مقام نبوّت حضرت گفته می‌شود، شاید این باشد که رسالت خاص و نبوت عام است.
نمازگزار که در حالت نماز در سیر و سلوک معنوی و معراج روحانی قرار دارد، از خاص به عام و از وحدت به کثرت سیر می‌کند. در تشهد به مقام ختمی که به لحاظ مقام رسالت او و این که آخرین فرستاده خداوند است، باید عرض ادب کند، ولی در پایان و سلام نماز به مقام نبوت او که مقام خاتم نبوت است، عرض اخلاص نماید. این توجه از خاص به عام و از وصف خصوصی‌تر به وصف عمومی‌تر حضرت است.
چون مقام رسالت نسبت به مقام نبوت خصوصی‌تر است، زیرا هر رسول نبی و هر نبی رسول نیست، و چون نمازگزار در مرحله تشهد به وحدت نزدیک تر و تازه از شهادت به توحید فارغ شده، وصف خاص پیامبر را متذکر می‌شود، ولی در سلام که پایان نماز و خروج از نجوای عاشقانه با محبوب است، به مقام عام حضرت توجه نموده و بر او عرض ادب می‌کند.
پی‌نوشت‌ها:
۱. آداب الصلوه، ص ۳۶۳.
۲. همان، ص ۳۶۵.
۳. سرّ الصلوه، ص ۱۱۱.
۴. همان، ص ۱۱۴.
منبع: نرم افزار پیامبر مهربانی – مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
