جمله «الهی یا حمید بحق محمد …» از کیست؟
جمله «الهی یا حمید بحق محمد یا عالی بحق علی یا فاطر به حق فاطمه و…» از کیست؟ ؟ و به چه دلیل و توسط چه کسی گفته شد؟ سند دقیق آن را بیان کنید؟
پاسخ:
از صاحب کتاب الدرالثمین در تفسیر آیه سوره بقره که خداوند می فرماید: «سپس حضرت آدم ـ علیه السلام ـ از پروردگارش کلماتی دریافت داشت و خداوند توبه او را پذیرفت، چرا که خداوند توبه پذیر و مهربان است» چنین نقل شده است: «حضرت آدم ـ علیه السلام ـ به ساق عرش نگاه کرد و اسامی مبارک رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ را مشاهده نمود.
جبرئیل امین این اسامی را بر حضرت آدم ـ علیه السلام ـ تلقین نموده و گفت که این دعا را بخوان:
«یاحمید بحق محمد یا عالی بحق علی یا فاطر بحق فاطمه یا محسن بحق الحسن و الحسین و منک الاحسان»
وقتی حضرت آدم ـ علیه السلام ـ نام امام حسین ـ علیه السلام ـ را گفت، اشک از چشمانش جاری شده و قلبش دگرگون شد و از جبرئیل پرسید:
چرا وقتی نام امام حسین ـ علیه السلام ـ را گفتم، اشکم جاری شده و قلبم شکست؟!
جبرئیل پاسخ داد: برای آن حضرت مصیبتی رخ خواهد داد که همه مصیبت ها در مقایسه با آن کوچک هستند!
حضرت آدم ـ علیه السلام ـ پرسید: این چه مصیبتی است؟
جبرئیل پاسخ داد: عطشان، بی کس، تنها و بی یاور کشته می شود که در آن حال ندا در می دهد که وای از عطش وای از نداشتن یاور و کمک رسان!
تا اینکه در اثر عطش آسمان را همچون دود بیند، ولی دشمنانش بجای آب با شمشیرهایشان او را جواب می دهند و در این حال او را همانند گوسفندی که از پشت گردن ذبح کنند، می کشند و خیمه هایش را غارت نموده و سر مبارکش را با سرهای یارانش به همراه زنانش در شهرها می گردانند.
در این هنگام حضرت آدم ـ علیه السلام ـ گریه کرد و جبرئیل امین نیز با او به شدت گریست.(۱)
سند این دعا
علامه مجلسی فقط می نویسد از صاحب درالثمین روایت شده و بحرانی نیز در العوالم می گوید که برخی از اصحاب ما از صاحب الدرالثمین روایت کرده اند و ابطحی اصفهانی نیز از همان نقل می کند ولی همان گونه که مشاهده می شود، در این متن نیامده است که کدام یک از معصومان ـ علیهم السلام ـ این تفسیر را بیان فرموده اند، هر چند از لفظ «روایت شده» می توان فهمید که این متن را روایت معصوم می دانند.
اما صاحب الدرالثمین: برای پی بردن به سند اصلی این متن بایستی مشخص شود که صاحب الدر الثمین چه کسی است، زیرا بیش از ۲۰ کتاب با همین نام از نویسندگان مختلف وجود دارد و لذا نمی توان گفت صاحب این کتاب که این داستان از او نقل شده، یک از این مؤلفان می باشد.
از سوی دیگر مشخص نیست که این روایت را از آن کتاب نقل کرده باشند، زیرا ممکن است صاحب کتاب، این متن را به کسی نقل نموده است ولی در کتابش ننوشته است و شاید بخاطر همین بجای اینکه علامه و دیگران بنویسند که درکتاب الدرالثمین آمده، می نویسند از صاحب این کتاب نقل شده است.
خلاصه سخن اینکه نمی توان سند این متن و داستان را یافت ولی می توان این دعا را به قصد رجاء یعنی به این امید که خداوند با خواندنش دعاهای مان را اجابت کند و به این امید که شاید از معصوم ـ علیهم السلام ـ نقل شده و سند داشته ولی به دست ما نرسیده، آن را خواند.
_______________________
پاورقی:
۱. ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، موسسه الوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۲۴۵، باب ۳۰، ح۴۴، ور.ک: بحرانی، عبدالله، العوالم، الامام الحسین، (ع)، قم. امیر، چاپ اول، ۱۴۰۷ق، ص۱۰۴، و ر.ک: موحد ابطحی اصفهانی، علی. الامام الحسین (ع)، فی احادیث الفریقین من قبل الولاده الی بعد الشهاده، بی جا، مولف، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ص۳۱۲.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
