ارزش علم و جایگاه علم آموزی در اسلام چیست؟
ارزش علم و جایگاه علم آموزی در اسلام چیست؟
خداوند متعال در آیه ۹ سوره زمر به این مسأله اشاره کرده و مقام و جایگاه دانشمندان را بیان می کند. و با بهترین بیان انسان ها را به سوی علم آموزی هدایت می کند: هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون انما یتذکر اولوا الالباب «آیا کسانی که میدانند و کسانی که نمی دانند یکسانند؟ تنها خردمندان متذکر میشوند ».
یکی دیگر از آیاتی که در آن علم به معنای حکمت رفته است آیه ۲۹۶ سوره بقره است و در آن خداوند حکمت را سرشار از شکوه و عظمت و خیر و برکت معرفی نموده است: «و من یوت الحکمه فقد اوتی خیرا کثیرا» «و کسی که از حکمت و دانش و استحکام در اندیشه برخوردار باشد باید بداند تحقیقا به خیر و برکت فراوانی دست یافته است». تمام این آیات و آیات بسیاری که در قرآن کریم در این باره ذکر شده است بیانگر عظمت مقام علم و عالم در نزد خداوند متعال است و خداوند در بسیاری از جاها ما را امر به علم آموزی کرده و آن را وسیله نجات انسان از گمراهی ها دانسته است. آری اسلام آئینی است که بیش از ادیان دیگر پیروان خود را موظف به علم آموزی و تعلیم آن به دیگران کرده است. و قرن ها مسلمانان سخت کوش از تمام انسان های دیگر در این زمینه جلوتر بوده اند و جهان امروز به تلاشهای دیروز علمای اسلام مدیون است.
در روایات نیز احادیث متعددی از معصومین درباره علم وعلم آموزی وارد شده است. از جمله آن ها روایت نبوی «الحکمه ضاله المومن فخذ الحکمه و لو من اهل النفاق» «علم و دانش گمشده مومن است پس دانش بیاموز اگر هم از غیر مسلمان باشد»(۱) در این حدیث علم به عنوان فضیلت و تمام کننده شخصیت مومن بیان شده است و چنان علم آموزی ارزش دارد که انسان باید برای بدست آوردن آن از هیچ کوششی دریغ ننماید و آن را حتی از غیر مسلمان نیز بیاموزد.
در روایت دیگری علم آموزی و دانش برای تمام مسلمانان واجب شمرده شده و پیامبر اکرم فرموده است «طلب العلم فریضه علی کل مسلم ألا ان الله یحب بغاه العلم» (۲)
طلب علم بر هر مسلمانی واجب است همانا خداوند طالبان آن را دوست می دارد پس انسان مومن نمی تواند از تعلیم و تعلم شانه خالی بکند زیراعلم و حکمت محل جدایی انسان از غیر خود است و اگر علم و حکمت همراه انسان نباشد فرقی میان او و حیوانات و گیاهان نیست.
پاورقی:
۱. ۵-نهج البلاغه حکمت ۸۰
۲. – کلینی ، الکافی، چاپ اسلامیه، ج۱،ص۱۳،
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
