فهرستی از تمام واجبات و محرمات دین اسلام (مذهب تشیع) می خواستم؟
فهرستی از تمام واجبات و محرمات دین اسلام (مذهب تشیع) می خواستم؟
احکام اسلام ۵ قسم است: واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح.
فعل واجب، فعلی است که انجام دادن آن بر مکلّف لازم و ترک آن موجب عقاب است.
و شامل واجب کفایی و واجب عینی می شود.
کفایی:
واجبی است که اگر به حد کافی کسانی نسبت به آن اقدام نمایند از دیگران ساقط می شود
عینی:
واجب عینی واجبی است که بر هر فردی با قطع نظر از دیگران واجب است مانند نماز و روزه.(۱)
فعل حرام، فعلی است که انجام دادنش موجب عقاب و ترک آن موجب پاداش است و به طور کلی آنچه از آن تحت عنوان گناه نام می بریم شامل همین فعل حرام است.
فعل حرام (یا گناه) بر دو قسم است:
صغیره و کبیره.
در مورد تعریف این دو قسم وجوه بسیاری گفته شده است.
علامه طباطبائی (ره) می فرمایند:
گناهان یعنی خود اعمال و جرم آن ها به حسب مقایسه بین خود آن ها منقسم به دو قسم کبیره و صغیره می شود
و همین اعمال از نظر آثار سوئی که به دنبال دارد یعنی از نظر عذاب و بی اثر کردن اعمال نیک و یا ناقص کردن آن، آثار هر دو قسم نیز منقسم می شوند.(۲)
مفسّران تقسیم بندی گناهان را از آیه ۳۱ سوره نساء اخذ کرده اند که می فرماید:
إِن تَجْتَنِبُواْ کبَآئِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکفِّرْ عَنکمْ سَیِّئَاتِکمْ وَنُدْخِلْکم مُّدْخَلاً کرِیمًا.
یعنی اگر از گناهان کبیره ای که از آن نهی شده اید اجتناب کنید ما از بدی های شما صرف نظر می کنیم و به منزلگاهی گرامی داخلتان می سازیم».
فعلی که حرام نباشد یا واجب است یا مستحب و مکروه و یا مباح.
عمل مستحب، عملی است که انجام دادنش بهتر از ترک آن است.
قسمی از مستحبات، موکد (یعنی مورد تأکید اسلام) هستند و خداوند برای آن ها ثواب بسیاری قرار داده است.
عمل مکروه عملی است که ترک آن از انجام دادنش بهتر است و در عمل مباح فرقی در انجام دادن و ندادن عمل نیست و هیچ یک بر دیگری رجحان ندارد.
بر این اساس می توانیم فهرستی از واجبات و محرمات را داشته باشیم
اعمال:
۱. واجب. الف) کفایی ـ ب) عینی
۲. مستحب.
۳. حرام. الف) صغیره ـ ب) کبیره.
۴. مکروه.
۵. مباح.
واجب کفایی
تعمیر مساجد.(۳) امر به معروف و نهی از منکر.(۴) جهاد.(۵) تحصیل علم و اجتهاد و استنباط احکام.(۶)
اداء شهادت.(۷) آشتی بین طوایف در حال جنگ مسلمین.(۸) جواب سلام.(۹) غسل و سایر تجهیزات میّت.(۱۰)
اما واجب عینی
یعنی اعمالی که بر هر کس که مکلف شده واجب است بسیارند و ما به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم.
نماز، خمس و زکات (در صورت احراز شرایط) حج، پای بندی به عهد و پیمان، عمل به نذر، ایمان، تقوا، توبه از گناهان، حفظ نفس محترمه، اداء دین و دیات و کفّارات، اطاعت والدین،
گناهان کبیره
بسیارند و ما به نقل از کتاب کافی و روایات معصومین مهم ترین آن ها را نام می بریم:
قتل، عاق والدین شدن، خوردن ربا، خوردن مال یتیم، ناامیدی از رحمت خدا، شرک به خدا، زنا، شرب خمر، روزه خواری، سرقت،
ترک نماز، سحر، فرار از جنگ، ندادن زکات، شهادت دروغ، کتمان شهادت، بت پرستی (کفر و شرک)، قطع رحم، نقض عهد و پیمان،
کوچک شمردن گناهان، اصرار بر گناه، حرص، تکبر، حسد، دروغ، غیبت، سخن چینی،فحش، مسخره کردن دیگران، بخل، ریا، عصبیت، عجب،(۱۱)
کج خلقی، نفرین و لعن به مسلمان، حرام خواری، حبّ دنیا، دورویی و دوزبانی (نفاق) پیروی از هوای نفس و… .
هم چنین در یک تقسیم بندی دیگر گناهان را می توان به گناهان، قلبی، بدنی و زبانی تقسیم کرد.
گناهان قلبی مثل حقد و حسد و کینه و بخل و گناهان بدنی مثل دزدی و ترک نماز و روزه و حج و زنا، ربا خواری و گناهان زبانی مثل دروغ، غیبت و فحش و سخن چینی و… .
_________________
پاورقی:
۱. توضیح المسائل آیت الله شیخ محمد تقی بهجت(ره)، قم، چاپخانه امیر، چاپ شانزدهم، ص۴۹۶.فهرستی
۲. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، سید محمد باقر موسوی، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۱۹.
۳. حسینی جرجانی، سید امیر ابوالفتوح، آیات الاحکام، انتشارات نوید، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۸.
۴. همان، ج۲، ص۱۰۴.
۵. طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان، انتشارات اسلام، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۱۷۸.
۶. همان، ج۴، ص۱۷۷.
۷. مکارم شیرازی، ناصر، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم، مدرسه امام علی(ع)، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۶۰.
۸. همان، ج۱۶، ص۵۳۹.
۹. داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان، انتشارات صدر، ۱۳۷۵ش، ج۹، ص۵۵.فهرستی
۱۰. توضیح المسائل آیت الله بهجت، ص۴۹۶.
۱۱. ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب ، کافی، دارالکتب اسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۲، ص۲۷۰ به بعد.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
