اگر دلمان برای خدا تنگ شد چه کار کنیم؟
سوال کاربر: اگر دلمان برای خدا تنگ شد چه کار کنیم
و آیا اصلاً کار درستی هست که بعضی از موقع ها آن قدر دلمان تنگ می شود که به زبان می آورم
ومی گویم دلم برای خدا تنگ شده؟ (طوری تنگ می شود که حتی نمی توانم با نماز خواندن هم آن را سیراب کنم).
پاسخ:
در وجود ذات همه انسان ها امیال و نیازهای زیادی وجود دارد، یک سری از این نیازها و امیال مربوط به زندگی مادی انسان است.
مثل نیاز به غذا، آب … و یک سری دیگر از امیال نیازهای معنوی انسان است مثل نیاز به پرستش و عبادت و .. و انسان باید به هر دو سری از نیازها توجه کند تا بدن و روح شادابی داشته باشد.
نیازهای معنوی چون ریشه در روح انسان دارد و مربوط به جسم و بدن نیست، معمولاً کمتر به آن توجه می شود.
در صورتی که این نیازها از بهترین نیازهای عالی بشر هستند و ریشه در ذات و روح او دارند
و روح و روان انسان در صورتی به آرامش واقعی خود می رسد که به این نیازها توجه شود
وگرنه روح انسان دچار پریشانی و گرفتگی و تاریکی خواهد شد و همان طور که غذا نخوردن بدن را ضعیف می کند، برطرف نشدن نیازهای روحی هم روح را ضعیف و پریشان می کند.
و افرادی که روح پاکی دارند اگر از فطرت خود فاصله بگیرند و رابطه آن ها با خداوند کمرنگ شود یک حس غریبی به آن ها دست می دهد
هر کس از این حس تعبیر خاصی می کند و منظور شما شاید از حالت دلتنگی همین حالت و حس باشد که بنابر این ضمن سه نکته به سوال شما پاسخ می دهم:
نکته اول: خداوند متعال که خالق همه انسان ها است و به تمام نیازهای مادی و معنوی آن ها آگاهی دارد
و برنامه ای منسجم و دقیق برای انسان تدوین کرده است تا در پرتو عمل به آن برنامه تمام نیازهای انسان برطرف شود.
این برنامه دارای پنج قسمت می باشد که عبارت است از:
۱. اعمالی که انجام آن ها لازم و ضروری است، و در احکام و فقه به نام واجبات می باشد مثل نماز، روزه، زکات، خمس و … .
۲. اعمالی که ترکش لازم و ضروری است که در فقه به نام محرمات می باشد مثل ترک گناه.
۳. اعمالی که انجامش، به مصلحت و سود انسان است هر چند ترک کردنش اشکالی ندارد، این قسم در فقه به مستحبات نامیده می شود مثل نماز های مستحبی، صدقه، و عبادت های مستحبی.
۴. اعمالی که ترکش به مصلحت انسان است، هر چند انجامش هم اشکالی ندارد، که در فقه بنام مکروهات وارد شده است.
۵. اعمالی که انجام یا ترکش مساوی و هیچ کدام بر دیگری ترجیح ندارد، مثل اکثر اعمال روزمره.
برای این که روح انسان تعالی پیدا کند و آرامش و نورانیت داشته باشد، دچار گرفتگی و دلتنگی که ناشی از گرفتگی روحی است نشود،
انجام اعمال قسم اول و دوم لازم است و انجام اعمال سوم و چهارم در حد توان به کمال روحی بیشتر کمک می کند
ـ البته بعضی از مستحبات تأثیر زیادی در رفع گرفتگی و دلتنگی روحی دارند.
مثل نماز شب، و سجده های طولانی که در روایات تاکید به انجام آن ها شده است.
پس شما در مرحله اول در ابتدا سعی کنید به تمام واجبات خوب عمل کنید و از تمام گناهان دوری کنید
و در کنار آن ها در حد توان خود به مستحبات و مکروهات هم توجه داشته باشید و به آن ها عمل کنید.
در بعضی اوقات بعد از نماز سر به سجده بگذارید و با خدای خود صحبت کنید درد دل های خود را بیان کنید از نعمت هایش تشکر کنید
این عمل حس معنوی خوبی در انسان ایجاد می کند، و کمک زیادی به رفع دلتنگی و گرفتگی روحی می کند چون اوج قرب و نزدیکی به خداوند است.
نکته دوم: صحبت با خداوند و اظهار دلتنگی نسبت به او هیچ اشکالی ندارد
در معارف والایی که از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ائمه ـ علیهم السلام ـ به ما رسیده است
این قبیل مطالب در قالب دعا و مناجات ذکر شده و در کتبی مثل مفاتیح الجنان و صحیفه سجادیه و سایر کتاب ها موجود است.
البته این صحبت ها و درد و دل کردن با خداوند و اظهار دلتنگی بهتر است میان شما و خدای خودتان باشد، و نباید این حس و دلتنگی و … را به نزد دیگران بازگو کنید
چون ممکن است باعث ریا یا عجب و یا نگاه نامناسب دیگران به شما شود.
نکته سوم: انجام اعمال عبادی مثل نماز در دو صورت به نزدیک شدن ما به خداوند (و در نتیجه رفع دلتنگی) کمک می کند.
۱. داشتن حضور قلب در عبادت: یعنی اعمال ما تنها یک ظاهر و چند حرکت نباشد، بلکه انسان خود را با تمام وجود در محضر باری تعالی ببیند…
بهترین چیزی که باعث می شود معرفت و محبت ما نسبت به خداوند بیشتر شود، توجه به نعمت های خداوند است.(۱)
پس برای این که نماز و عبادت های شما، گرفتگی روحی، و دلتنگی شما را برطرف کند
سعی کنید حضور قلب در نماز و عبادت های خود داشته باشید و معرفت و محبت به خداوند را در خودتان تقویت کنید.
و در همه کارها ذکر و یاد خداوند را فراموش نکنید.
امام علی ـ علیه السلام فرمود: بر تو باد به ذکر خدا، که آن روشنایی دل ها است.(۲)
پاورقی:
۱. مصباح یزدی، محمد تقی، اخلاق در قرآن، قم، نشر موسسه امام خمینی، ۱۳۸۰، ص ۳۷۱.
۲. ری شهری، منتخب میزان الحکمه، نشر دار الحدیث، ۱۳۸۵ش، ص۳۸۹.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
