چرا خانواده ام نسبت به ائمه کفر گویی میکنند؟ من باید چه کاری انجام دهم؟
چرا خانواده ام نسبت به ائمه کفر گویی میکنند؟ من باید چه کاری انجام دهم؟
کفر گفتن به ائمه ـ علیهم السّلام ـ و امامزاده‌ها را به صورتهای مختلفی می‌توان تصور کرد. و این کفر گویی ریشه‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد.
آیا فرد بکلّی اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ را نفی می‌کند و از اعتقاد خود نسبت به ائمه ـ علیهم السّلام ـ برگشته است؟
و یا بدون برگشتن از اعتقاد خود، حرفهایی می‌زند که کفر گویی حساب می‌گردد؟ منشأ این صحبتها چیست؟
آیا در اعتقادش شک کرده است؟ و یا از روی عصبانیت سخنی بر زبان جاری می‌کند؟ و یا ….
در کفر گویی به ائمه ـ علیهم السّلام ـ ممکن است حالتهای زیر را تصور نمود:
علل مشکل کفر گویی به ائمه اطهار(ع)
۱. مشکل اعتقادی:
از لحاظ اعتقادی، اعتقادش را نسبت به ائمه ـ علیهم السّلام ـ از دست داده است. و یا در مورد ائمه ـ علیهم السّلام ـ دچار شک و شبهه شده است و سؤالات بی پاسخی در ذهن خود دارد.
نکته: ابتدا در نظر داشته باشید تا زمانی که سخنان فرد به انکار اصل دین یا نبوت پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ منجر نشود و یا اهانت و دشنام به ائمه ندهد، کافر محسوب نمی‌گردد.(۱)
در چنین مواردی باید سؤالات و شبهات ایشان حل شود و از لحاظ اعتقادی تقویت گردند. برای چنین کاری، سه مرحله را توصیه می‌کنیم:
الف) شخصی که در مسائل اعتقادی تخصص دارد و از نظر عاطفی می‌تواند با او رابطه صمیمی برقرار کند به ایشان بینش صحیح بدهد و فکر و نگرش ایشان را نسبت به ائمه ـ علیهم السّلام ـ اصلاح نماید.
ب) در مورد سوالات خود مطالعه نماید و با مطالعه کتابهای مناسب، اطلاعات خود را در مورد ائمه ـ علیهم السّلام ـ اصلاح نماید.
ج) با اشخاصی که در مسائل اعتقادی متخصص هستند، در مورد سؤالات خود و شبهات خود مشورت نمایند.(۲)مکاتبه با این مرکز نیز در این امور مشکل ایشان را حل خواهد کرد.
۲. محیط بد:
ممکن است به خاطر محیط نامناسب مثل دوستان و معاشران، تحت تأثیر قرار گرفته باشند.
و یا مثلاً تحت تأثیر فرقه‌های دیگر یا تحت تأثیر ماهواره‌ها قرار گرفته باشند.
در چنین شرایطی اگر بتوانید، ایشان را از محیط‌های ناسالم دور کنید و با محیط‌های سالم مذهبی آشنا نمائید.
۳. عادت:
ممکن است ایشان به فحاشی و بد دهنی عادت کرده باشند.
و در این حالت او نسبت به همه کس و همه چیز بد دهنی و بدگویی نمایند و بد گویی ایشان فقط منحصر به ائمه ـ علیهم السّلام ـ یا امامزاده‌ها نباشد.
در چنین مواردی نیز بهتر است که بد دهنی ایشان درمان شود و این کار ایشان منحصر به ائمه علیهم السلام نمی‌باشد.
۴. لجاجت:
ممکن است ایشان به خاطر لج بازی، کفر گویی کنند. یعنی سخنان ایشان از روی لج بازی و به خاطر عصبانی کردن دیگران می‌باشد.
مثلاً وقتی می‌خواهد با کسی لجبازی نماید، به عزیزان و مقدسات او توهین می‌نماید.
در چنین موردی نیز می‌توانید ایشان را متوجه کنید که توهین به عزیزان و مقدسات دیگران کار درستی نیست.
باید توجه داشت که مشاجره و جر و بحث شعله‌های لجاجت را شعله‌ورتر می‌کند سعی کنید در وهله اول اعتماد ایشان را جلب کنید
بعد آهسته با ایشان گفتگو و مذاکره صمیمانه و محترمانه کنید بدون سرزنش و مسخره کردن و … .
۵. برخورد ناسالم متدینین:
شاید اشخاصی بوسیله مظاهر دینی برگزار کنندگان مراسم دینی و برخی متدینین با ایشان برخورد نامناسبی انجام داده‌اند،
در نتیجه ایشان نیز نسبت به ائمه و امامزادگان چنین سخنانی می‌گویند.
مثلاً شخصی که در کنار مسجدی خانه دارد و سر و صدای بلندگوها و رفت و آمدها و سد معبرها او را مورد اذیت قرار می‌دهند، و یا اینکه امنای مسجد با ایشان برخورد تندی داشته‌اند.
به همین خاطر نسبت به مسجد و مراسم آن کفر گویی می‌کند. در حالی که از لحاظ اعتقادی مشکلی با مسجد ندارد.
در چنین مواردی نیز ایشان را (در حالتی که آرامش کامل دارد) متوجه کنید که نباید به خاطر اشتباهات دیگران کل امامان و امامزادگان ـ علیهم السّلام ـ را زیر سؤال ببرند.
۶. بلاها و سختی های زندگی:
شاید ایشان در زندگی خود دچار آفت یا شکستی شده‌اند و چون ریشه مشکلات را نمی‌دانند و مقصر را پیدا نمی‌کنند پس به سخنان ناروا پناه می‌برند.
مثلاً شخصی که فرزند فلجی دارد و به اهلبیت ـ علیهم السّلام ـ توسل پیدا می‌کند.
چون خواست خود را از ائمه ـ علیهم السّلام ـ و امامزاده‌ها دریافت نمی‌کند، پس به سخنان ناروا روی می‌آورد.
و یا شخصی تمام خانواده خود را در تصادف یا در زلزله از دست داده، و یا دچار فقر مالی شده است، ممکن است صبر خود را از دست بدهد و کلام ناروایی بر زبان جاری نماید.
در چنین مواردی نیز باید ایشان را متوجه نمائید که بسیاری از مشکلات و آفت‌ها در زندگی انسانها، امتحان الهی می‌‌باشند.
خداوند انسانها را در شرایط مختلف و به صورتهای گوناگون مورد آزمایش قرار می‌دهد. و مهم این است که بتوانیم از این آزمایشها سر بلند بیرون بیائیم.
و سر بلندی در چنین آزمایشهایی موجب نزدیکی انسان به خداوند متعال می گردد.
در عالم بیشترین بلاها و گرفتاریها را پیامبران الهی و جانشینان آنها داشته‌اند.(۳)
ضمناً باید توجه داشته باشیم که چه بسا افرادی که چند برابر ما مشکل داشته باشند و گرفتاریهای ما در برابر گرفتاریهای آنان اندک باشد.
البته هر چه انسان از لحاظ ایمانی تقویت گردد، در برابر مصیبتها و گرفتاریها صبورتر می‌گردد.(۴)
۷. خشم و عصبانیت:
ممکن است فرد دچار غضب و عصبانیت باشد و در موقع عصبانیت چنین سخنانی را بر زبان جاری نماید. حضرت امام خمینی (ره) در کتاب شریف چهل حدیث می‌فرمایند:
چه بسا به خاطر یک دقیقه غضب و شعله ور شدن غضب، انسان به مقدسات و انبیاء و اولیاء دشنام دهد. (نعوذ بالله)(۵) در چنین مواردی نیز باید ایشان عصبانیت و غضب خود را درمان نمایند.
نکات کلیدی برای حل این مشکل
۱. در مورد خانواده خود مدارا کنید و نسبت به آنها صحبت داشته باشید و شخصیت آنها را تکریم نمائید.
مدارا به این معنا نیست که شما هم عقیده آنها را بپذیرید و مثل آنها بگردید.
«مدارا کردن با مردم اگر به منظور احترام و تکریم به شخصیت آنها باشد بسیار ارزنده و مهم است.
چنین مدارایی نشانه عقل بیدار و فکر روشن بین است، چنین مدارایی مایه محبوبیت و راه نفوذ در افکار دیگران است.
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرمایند:
عاقل‌ترین مردم کسی است که بیشترین مدارا را نسبت به مردم داشته باشد و پست‌ترین مردم کسی است که مردم را مورد تحقیر و توهین قرار دهد. (سفینه البحار، ج ۱، ص ۴۴)»(۶)
۲. با کردار خوب و اخلاق نیک خانواده خود را به نیکی ها دعوت کنید. گاهی یک رفتار مؤدبانه، کار صدها استدلال را انجام می‌دهد.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌فرمایند: مردم را به غیر زبان (بلکه باکردار) به خیر و نیکوکاری دعوت کنید، مردم باید کوشش در عبادت و راستگویی و پرهیزکاری شما را ببینند.(۷)
۳. در برابر رفتارها و سخنان بدی که از آنها صادر می‌شود، شما رفتار خوب و گفتار خوبی از خود نشان دهید.
این کار باعث می‌شود حتی کسی که با شما دشمنی دارد، همانند دوست صمیمی شما بشود.(۸)
۴. در صورت توانایی و آگاهی به مسائل امر بمعروف و نهی از منکر، می‌توانید ایشان را بوسیله زبان به سوی حقیقت دعوت کنید و از ایشان بخواهید که چنین سخنانی را کنار بگذارند.
البته این کار حتماً باید به نرمی انجام بگیرد.(۹) و تذکر شما از روی دلسوزی باشد و گفتار شما با رفتارتان هماهنگ باشد.
۵. مقابل دیگران با آنها بحث نشود و در جمع به کسی تذکر داده نشود.
در تمام موارد اصل تدریج را در نظر داشته باشید، اگر می خواهید فرد مورد نظر اصلاح شود باید تدریجاً در او اثر بگذارید و ابداً عجله ننمائید.
تذکر: سعی نمائید دوستی و صمیمیت خود را با آنها از دست ندهید، زیرا اختلاف و دشمنی ،خود می تواند موجب کفر گوئی بیشتر شود.
پیامبر (ص) و امامان ـ علیهم السّلام ـ با نرمی با این افراد برخورد می‌کردند و اول از نظر عاطفی و بعد از نظر شناختی به آنها کمک می‌کردند و در آنها تغییر به وجود می‌آ‌وردند.
_______________________
پاورقی:
۱. اجوبه الاستفتائات آیه الله خامنه‌ای، انتشارات بین المللی الهدی، ۱۳۸۱، ص ۶۴، سؤال ۳۲۰.
۲. دیلمی، احمد، آذربایجانی مسعود، اخلاق اسلامی، دفتر نشر و پخش معارف، ۱۳۸۰، ص ۲۹۵.
۳. محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، تلخیص سید حمید حسینی، ترجمه شیخی، حمید رضا، سازمان چاپ و نشر دار الحدیث، ۱۳۸۳، ص ۱۵۰.
۴. جزایری، سید محمد علی، دروس اخلاق اسلامی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۳۸۲، ص ۲۷۰.
۵. چهل حدیث، حضرت امام خمینی (ره)، ص ۱۳۷، انتشارات مؤسسه نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۷۴.
۶. فلسفی، محمد تقی، شرح و تفسیر دعای مکارم الاخلاق، ص ۳۶۸، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۵، ج ۱.
۷. شیخ کلینی، اصول کافی، دفتر نشر فرهنگ اهلبیت ـ علیهم السّلام ـ ج ۳، ص ۱۶۲.
۸. سوره فصلت، آیه ۳۴ و ۳۵.
۹. سوره طه، آیه ۴۴.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
