طوفان انتظارات والدین از فرزند

طوفان انتظارات والدین از فرزند

خداوند در دل پدر و مادر محبت به فرزند را قرار داده است و این محبت باید از طرف فرزند قدر دانسته شود. محبتی که از جانب خداوند تبارک و تعالی وسیله‌ایی شده که تلاش به درون کانون خانواده‌ها بیاید و فضای درونی خانه از رخوت و سستی و کسالت به دور باشد.اگر پدر بیرون منزل تلاش می‌کند و اگر مادر در تربیت فرزندان و امورات درون منزل، خستگی به دل راه نمی‌دهد و اگر فرزندان به دنبال کسب رضایت والدین خود هستند، همه به سبب وجود همین محبت‌هایی است که بین افراد خانواده وجود دارد.

انتظارات والدین از فرزندان، بی شک از همین محبت به فرزند، ناشی می‌شود؛ پدران و مادران موفقیت فرزند خود را آرزومند هستند و چون بخش عمده‌ایی از این موفقیت را بسته به تلاش خود فرزند می‌دانند، به همین خاطر از فرزند خود انتظار دارند که برای موفقیت خود تلاش کند و در این امر کوتاهی نداشته باشد. یقینا در اصلِ پسندیده بودن این انتظار، کسی تردیدی به خود راه نمی‌دهد؛ و همه این انتظارات را عاملی برای رشد فرزند می‌دانند. کم نبوده‌اند افراد بزهکاری که عامل اصلی انحراف خود را نداشتن پدر و مادری دانسته‌اند که آنها را در امورات، امر و نهی کنند؛ پس پیش از همه چیز از جانب فرزندان باید گفت: “پدر و مادر! از اینکه که برای خوشبختی ما نگرانید و از ما انتظار تلاش دارید متشکریم.”

آیا هر نوع انتظاری از جانب والدین نسبت به فرزند، قابل قبول و پسندیده است؟

برای ورود به این بحث جا دارد به حدیثی در این‌باره از امام صادق علیه‌السلام اشاره کنیم که ایشان به یونس بن رباط می‌فرمایند:«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَی بِرِّهِ قَالَ قُلْتُ کیفَ یعِینُهُ عَلَی بِرِّهِ قَالَ یقْبَلُ مَیسُورَهُ وَ یتَجَاوَزُ عَنْ مَعْسُورِهِ وَ لَا یرْهِقُهُ وَ لَا یخْرَقُ بِهِ.یونس بن رباط گفت: امام صادق علیه‌السلام نقل کرد که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود:خداوند رحمت کند کسی را که فرزندش را به نیکی‌اش یاری کند. من به امام صادق علیه‌السلام عرض کردم: چگونه او را به نیکی‌اش یاری کند؟در پاسخ فرمود:آ‎ن چه در حد توان اوست از او بپذیرد و آن چه برایش سخت است از او بگذرد و به او ظلم و تحمیل نکند و نسبت جهل به او ندهد.»[۱]

با توجه به این حدیث نورانی فهمیده می‌شود که از جانب والدین، داشتن هر انتظاری از فرزندان روا نیست؛ و انتظارات والدین باید دارای قانون و منطق پذیرفته شده‌ایی باشد. والدین باید بدانند صرفِ داشتن انتظار از فرزند خود، باعث نمی‌شود که فرزند به موفقیت دست یابد بلکه در این مسیر باید انتظارات والدین دارای شروطی باشد تا بتواند به موفقت و ایجاد انگیزه در فرزندان، کمک کند.

نکاتی که به والدین، در ایجاد انتظارات بجا از فرزندان کمک میکند:

۱.انتظارات والدین باید ناظر به واقعیت‌هایی باشد که فرزندان‌شان در آن قرار دارد

پس توجه به ویژگی‌های زیر می‌تواند ما را به درک بهتری نسبت به واقعیت‌های فرزندان‌مان برساند:

الف.شناخت استعداد و توانایی فرزندان.

ب.شناخت علاقه فرزندان.

ج.توجه به میزان امکانت موجود و مهیا بون آن امکانات برای فرزند.

د.در نظر گرفتن محیطی که فرزند ما در آن رشد پیدا کرده است.

توجه به همه این موارد باعث می‌شود که ما انتظار خارج از واقعیتی از فرزندمان نداشته باشیم.

۲.انتظارات والدین باید هم‌پای انجام تکالیف والدین نسبت به فرزندان رشد کند.پس تا پدر و مادر در وظایف خود نسبت به فرزندان کوتاهی دارند، به همان میزان نباید متقابلا از فرزند در آن زمینه انتظاری داشته باشند.

۳.انتظارات والدین همراه با تشویق باشد نه تحقیر. فرزند برای برآورده کردن خواسته های والدین خود نیاز به آرامش روحی و روانی دارد و این امر میسر نمی‌شود مگر با تشویق‌های هدفمند و دوری از هر نوع تحقیر و سرخورده شدن او.

۴.انتظارات والدین نباید ناشی از مقایسه فرزند خود، نسبت به شخص دیگری باشد؛ به طور مثال پدر یا مادر موفقیت‌های شخصی را که هم‌سن فرزند خود می‌باشد معیار قرار دهند و کاستی‌های فرزند خود را با او مقایسه کنند و انتظار خود را، از دل این مقایسه کردن‌ها به وجود آورند .[۲]

—————————————————————–

پی نوشت:

۱.الکافی، جلد۶، ص۵۰

۲.با استفاده از مقاله “انتظارات والدین از فرزندان”، نویسنده: جلال رحیمیان،مکهنامه پیوند» اسفند ۱۳۷۶، شماره ۲۲۱،

خوش‌بینی