موضوعات مناسب کار فرهنگی برای نوجوان چیست؟
موضوعات مناسب برای انجام کار فرهنگی در مساجد و کانون های فرهنگی برای مخاطبین نوجوان چیست؟
پاسخ:
بنا بر آمارهای موجود بیشترین جمعیت ایران را افرادی بین ۱۰ تا ۳۰ سال تشکیل می دهند
و قشر نوجوان به جهت حساسیت و آمادگی های فراوان سنّی، ذهنی، جسمی، روحی، فکری و…
جهت رشد، بیش از اقشار دیگر، توجه نظام تربیتی مکتب نورانی اسلام می باشد.
حفظ نوجوانان مهم تر از جذب آنان است، چون نوجوان به خاطر داشتن روحیه احساسی و پرشور خویش،
به راحتی جذب می شود اما به جهت نیازهای نوجوان و آسیب های بسیار، حفظ و نگهداری این طبقه سخت و مشکل می نماید.
لذا رعایت این نکته که چه مطلبی را به چه کسی، در کجا و چگونه ارائه دهیم بسیار قابل اهمیت است.
لذا باید در امر تبلیغ و ارائه معارف قرآنی، اقدام به باز نگری، نوسازی، بهسازی و توسعه روش ها و سازکارهای تبلیغی بنمائیم
و ضمن حفظ ارزش ها، ظرفیت ها و اثر بخشی های تبلیغ سنتی به شیوه های جدید نیز توجه داشته باشیم و از آن طرف نیز،
موضوعات مطرح شده برای نوجوانان باید در راستای ویژگی های روحی، جسمی و فکری آنان باشد.
موضوعاتی که طرحشان برای مخاطب نوجوان مناسب است، در قالب پنج سرفصل تبیین میگردد
۱. احکام
در خصوص احکام مورد نیاز نوجوانان، موضوعاتی مانند تقلید، بلوغ، طهارت و جنابت، وضو، غسل، تیمّم، نماز و روزه دارای اهمیت ویژه ای می باشند.
آموزش احکام اگر به صورت عملی نیز به تصویر کشیده شود
و از خود نوجوانان در آموزش استفاده شود، راحت تر و سریع تر درک می شود و ماندگار تر خواهد بود.
آموزش صوتی و تصویری تأثیر بیشتری دارد تا اینکه فقط صوتی یا فقط تصویری یا نوشتاری باشد.
در این مورد از مجموعه چهار سی دی نور الاحکام (آموزش احکام به صورت صوتی و تصویری)
از حجت الاسلام فلاح زاده، می توان استفاده فراوانی برد.
نمایش و یا در اختیار گذاشتن این سی دی های آموزشی برای نوجوانان اثرات مفیدی در یادگیری احکام دارد
که می توان از این مجموعه سی دی، مسابقه ای در قالب سئوالات تستی برگزار نمود.
هم چنین آموزش احکام را می توان در قالب بیان داستان ارائه نمود.
۲. اخلاق
نوجوانان دارای روحیه ای رقابت طلب و تقلید پذیر می باشند که بایدتلاش نمود به آن جهت داد
و هم چنین به مسأله هویت یابی و خودشناسی پرداخت، یافتن هویت فردی، خانوادگی، فرهنگی، اجتماعی و…
نوجوانان را به سمت الگوپذیری سوق می دهد و در این راستا با دیگران ارتباط برقرار نموده و به دوست یابی اقدام می نمایند
و در این مسیر با خطرات زیادی مواجه می گردد.
انتخاب الگوهای کاذب، معنویات های کاذب، ورود به فرقه های ضالّه،
مدگرایی و انتخاب مدهای غیر مناسب برای نوجوان مسلمان و روی آوری به فیلم ها و عکس های مبتذل، از آسیب های این سنین می باشد.
مناسب است نوجوان را به سمت ارتباط با خدا سوق داد و به بیان چگونگی ارتباط (نماز، قرآن، دعا) پرداخت
و آنان را به سمت الگوگیری از کتاب راهنمای انسان ها (قرآن) هدایت نمود.
نوجوانان به شادی، نشاط و زیبایی، اهمیت ویژه ای می دهند،
لذا باید جهت ایجاد این موارد و جهت دادن آن تلاش نمود و به بیان موضوع پاکی و نظافت جسم و جان و آراستگی و زیبایی ظاهری و معنوی پرداخت.
پرداختن به موضوع عفت گرایی و پاکدامنی و بیان اهمیت و فایده های آن با ذکر نمونه هایی از رفتارهای علماء، شهداء
و هم چنین همسالان وی، به صورتی که ایجاد حساسیت و تحریک ننماید مناسب و ضروری است.
نوجوانان دوست دارند به آنان احترام گذاشته شود، لذا بیان مسأله احترام به خود،
احترام به دیگران (والدین، دوستان، معلم)، احترام به ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ
و احترام به خداوند عزّوجلّ (اطاعت و ترک معصیت) بسیارحائز اهمیت می باشد.
علاوه بر موضوعات فوق مباحثی مانند مزاح و شوخی، حجاب و حیاء،
دروغ و راه های درمان آن، شکر و سپاس، پرخاشگری و قهر و راه های درمان آن و نیز بحث حسادت یا رقابت، مناسب می باشد.
۳. اعتقادات
در زمینه اعتقادات مباحثی مانند این که: دین چیست؟ انتظار دین از ما چیست؟ انتظار ما از دین چیست؟
«فوائد و ثمرات دین داری چه می باشد؟» و «دین، نشاط یا غم؟» مورد علاقه نوجوانان می باشد.
شنیدن مباحث اعتقادی در قالب داستان و حکایت و یا شعرهای تک بیتی و نهایتا دو بیتی، برای آنان جذّاب است،
نوجوانان تمایل دارند از آینده دنیا، مهدویت و آخرالزمان و نیز اوضاع و احوال قبر،
عالم برزخ و بهشت و جهنم اطلاعات کسب نمایند و هم چنین بیان زندگی نامه،
فضائل و کرامات ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ ترسیم چهره ای صمیمی و مهربان از آن بزرگواران لازم و ضروری می باشد.
۴. قرآن
در خصوص قرآن و جلسات قرآنی توجه به چند نکته ضروری است.
سعی شود معارف و آموزه های قرآنی در قالب حلقه های معرفت قرآن، مسابقات قرائت قرآن، قرائت نماز، اذان گویی،
حفظ حدیث، کتابخوانی و معمّا های قرآنی و بیان داستان های قرآنی به صورت نمایش و تئائر، تفسیر های یک دقیقه ای،
مثال های قرآنی، مسابقه روزنامه دیواری با محتوای قرآنی، ارائه گردد.
ـ در جلسات قرآن نوجوانان را سهیم نموده و از استعداد های آنان استفاده نمائیم.
در جلسات از آنان نظرخواهی نمائیم و آنان را به سوی تفکر سوق دهیم.
ـ نوجوانان را به یادداشت برداری و ثبت مطلب ومعارف قرآنی در دفتر مخصوص تشویق نموده
و در نهایت با برگزاری مسابقه بهترین و زیبا ترین دفتر قرآنی از آنان تقدیر به عمل آید.
ـ برای نام گذاری جلسات قرآنی از واژه هایی مانند.
در ساحت قرآن، در محضر عترت، حرف های آسمانی، الگوهای زندگی، الگوی برتر، سجاده تفکّر و… استفاده نمائیم.
ـ موضوعات و مباحث قرآنی مرتبط با نوجوانان در سه بخش اخلاق، احکام و اعتقادات توضیح داده شود.
سعی نمائیم پیوند قرآن و عترت را کاملا تبیین نمائیم.
۵. علمی
نوجوانان علاقه شدیدی به شنیدن مباحث جدید، جذّاب و شگفت انگیز دارند.
مناسب است خلاقیت و ابتکار آنان را جهت دار نمائیم و آنان را راهنمایی نموده که در شگفتی ها و آیات الهی تفکر نمایند
و آن را به دیگران نیز ارائه دهند.
ـ بیان رموز موفقیت و خوشبختی برای نوجوانان می تواند مسیر ترقی و به کمال رسیدن آنان را معین و هموار سازد.
_____________
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
